Kim jest samiec alfa? Pewnie masz przed oczami filmowy obrazek: samotny człowiek z bronią zabija wiele osób w imię wyższego celu. Myślisz, że to właśnie on: silny, nieustraszony, niebezpieczny i agresywny. Skoro taki osobnik odnosi sukcesy na dużym ekranie, pewnie byłbyś skłonny naśladować jego zachowanie w grupie, której jesteś liderem. Okazuje się jednak, że to duży błąd. Po pierwsze, tego typu filmy sprawiają, że podziwiasz zwykłego bandytę, po drugie, w żadnym wypadku nie jest on samcem alfa. W tym tekście przez „samiec alfa” rozumiem przykład zarówno mężczyzn, jak i kobiet.
Rozprawmy się wspólnie z tym hollywoodzkim stereotypem. Pora dowiedzieć się, jaki naprawdę jest samiec alfa, który powinien być wzorem dla Ciebie. Odniosę się do wyników badań nad naszymi bliskimi krewnymi – małpami naczelnymi. Frans de Waal poświęcił na ich badanie wiele lat i zauważył, że prawdziwy samiec alfa przede wszystkim:
Pociesza i wspiera
Rozwiązuje bieżące konflikty
Dba o utrzymanie ładu społecznego wewnątrz grupy.
Do samca alfa udają się wszyscy członkowie grupy. U niego szukają pocieszenia po doznanej porażce, otuchy i inspiracji niezbędnej do działania. To on zapewnia członkom grupy poczucie bezpieczeństwa. Wracając do analogii małp naczelnych – samiec alfa to ten, który najczęściej „przytula” innych.
W przypadku wielokierunkowej współpracy zaistnienie konfliktów jest nieuniknione. Zadaniem samca alfa jest niedopuszczenie do ich eskalacji i jak najszybsze zażegnanie problemów. Swojej „siły” używa wyłącznie do tego, żeby obniżyć poziom negatywnych emocji. Gdy wkroczy, musi mieć pewność, że strony sporu mu się podporządkują. Nie ma to jednak nic wspólnego z przemocą. Nawet u małp, w większości przypadków, do niej nie dochodzi. Przyczyna jest prosta – doznane rany zmniejszają szansę na przetrwanie. To nie opłaca się żadnej ze stron. W przypadku ludzkich konfliktów doznane „rany”, choćby emocjonalne, czy ekonomiczne mogą również zmniejszać odnoszone w życiu sukcesy. Właśnie dlatego rola samca alfa jest tak ważna. Grupa i tak musi mierzyć się z przeciwnościami zewnętrznymi. Nie może sobie pozwolić na dodatkowe.
Dobry samiec alfa zna doskonale każdego członka swojego zespołu. Niezależnie od tego, czy pracuje w amazońskiej dżungli, w polskiej szkole, czy warszawskiej korporacji. Jego ważnym zadaniem jest monitorowanie i kontrolowanie nastrojów członków grupy. Musi dostrzegać pierwsze objawy niezadowolenia i jak najszybciej eliminować to poczucie. W przeciwnym wypadku doprowadziłoby ono do powstawania wewnątrz grupy, mniejszych podgrup, organizujących się przeciw ładowi i ogólnie przyjętym zasadom współpracy. Zawieranie przez kilku członków szkodliwych sojuszy przeciw ogółowi, czy samemu samcowi alfa przynosi wiele ofiar walki o wpływy. Każdy przejaw niezgody „rujnuje” i zmniejsza poziom sukcesów odnoszonych przez grupę. Przecież to właśnie sprawna współpraca może przerodzić się w synergię. Dobry samiec alfa musi być doskonałym obserwatorem i potrafić wyczuć nastroje panujące wśród członków swojej społeczności.
Podsumowując, samiec alfa dba o spokój wewnątrz grupy, nie dopuszczając do eskalacji konfliktów i utrzymuje ład społeczny przez kontrolowanie poczucia zadowolenia i przeciwdziałanie zawieraniu szkodliwych sojuszy. Ponadto jest ostoją gwarantującą innym poczucie bezpieczeństwa. Z nim wszyscy chcą dzielić się sukcesami i porażkami, szukając uznania, pocieszenia, albo rady.
Bądź właśnie takim liderem! Wdrażaj sprawdzone przez miliony lat ewolucji rozwiązania. Z pełnym zaangażowaniem walcz z fałszywym obrazem samca alfa – pełnym brutalności i nieuzasadnionej przemocy kreowanym przez kulturę masową. Taki osobnik nie zasługuje na Twoje uznanie, a tym bardziej nie powinien znaleźć w Tobie naśladowcy. Pamiętaj – lider jest samcem alfa. Prawdziwym.
1. Frans de Waal: Małpa w każdym z nas. Copernicus Center Press, 2015.
Podziel się swoją opinią