Jak dbać o dobre relacje w parze pomiędzy siatkarzami plażowymi

Siatkówka plażowa jest bardzo specyficzna pod względem relacji w dwuosobowym zespole. Zauważ że leży gdzieś pomiędzy konkurencjami indywidualnymi, a zespołowymi grami sportowymi. Zawodnicy mogą polegać wyłącznie na sobie nawzajem – nie ma możliwości dokonania zmiany.  Rola trenera w trakcie zawodów jest również bardzo ograniczona. By osiągnąć sukces, obydwaj zawodnicy muszą dać z siebie wszystko, ponieważ w każdej standardowej akcji wykonają przynajmniej po jednym odbiciu. W związku z tym, bardzo mało prawdopodobne jest zdobycie punktu, gdy któryś z nich zawiedzie. Niestety, powyższe elementy połączone z dużą ilością spędzanego ze sobą czasu, mogą prowadzić do nieporozumień i konfliktów pomiędzy partnerami. Nie muszę ci tłumaczyć, jak bardzo destrukcyjne mogą być ich skutki. Podsumowując, ten system naczyń połączonych musi być doskonale zestrojony, by mógł działać doskonale. Doskonale, czyli jak? Odpowiedź na to pytanie znalazłem w świetnym artykule autorstwa światowej klasy autorytetu (profesora wykładającego na amerykańskim uniwersytecie) – Artura  Poczwardowskiego. Stworzył on model współpracy zawodników drużyny siatkówki plażowej składający się z pięciu „C”:

1.Zgodność (Compatibility)

2.Zaangażowanie (Commitment)

3.Uzupełnianie siebie nawzajem (Complementarity)

4.Koorientacja (Co-orientation)

5.Bliskość (Closeness)

Dodatkowo, liczy się także zewnętrzne środowisko przeróżnych współzależności życia codziennego. Nie sposób nawet je wszystkie wymienić, a co dopiero prześledzić ich wpływ na relacje pary siatkarzy plażowych. Dlatego skupię się na wymienionych powyżej pięciu „C”, byś wiedział, co tak na prawdę ma w tym przypadku kluczowe znaczenie.

1.Zgodność (Compatibility)

Autor wskazał trzy filary podtrzymujące zgodność pomiędzy partnerami. Są nimi: chemia w zespole, filozofia i sposób myślenia. 

• Chemia w zespole jest dość potocznym i mało precyzyjnym pojęciem, jednak nie sposób się nie zgodzić, że jest istotna. Partnerzy muszą się do siebie dopasować, jak elementy układanki. Wówczas drużyna będzie mogła myśleć o osiąganiu w przyszłości sukcesów, bez popadania w frustrację przy napotykaniu kolejnych trudności i barier. Co ciekawe, musicie doskonale rozumieć się przede wszystkim na boisku (w czasie treningów i zawodów), a już niekoniecznie poza nim. 

• Wspólna filozofia oznacza, że pomiędzy wami powinna zaistnieć zgodność celów i elementów motywujących do trenowania, rywalizowania i wygrywania. Tylko wówczas odnajdziecie wspólną drogę, którą zaczniecie podążać ku tym samym priorytetom.

• Ty i twój partner ukierunkowujecie całą swoją pasję do siatkówki plażowej na etos ciężkiej pracy treningowej, chęć nieustannego dążenia do doskonałości oraz wolę zwyciężania. Wówczas można mówić o wspólnym sposobie myślenia.

2.Zaangażowanie (Commitment)

• Przedłożenie myślenia „my”, „mój partner” nad „ja”. Polega na ukierunkowaniu wszystkich twoich boiskowych działań na sukces drużyny i jak najlepszą grę partnera. Nie możesz myśleć o tym, że chcesz spektakularnie atakować, by wszyscy cię podziwiali, zapominając przy tym o dokładności wystawiania piłek swojemu partnerowi, oraz ryzykując bycie często blokowanym.

• Zaangażowanie w realizowanie celów niezależnie od obecnych wyników sportowych. Liczy się wspólnie wykonywana praca prowadząca do nieustannego rozwoju. Dzisiejsza porażka, może być dla ciebie wartościową lekcją na przyszłość, o ile wyciągniesz z niej odpowiednie wnioski. A wyciąganie wspólnych wniosków wymaga od ciebie i twojego partnera nieustannej refleksji i sprawnej komunikacji, pozwalającej na wymianę kolejnych przemyśleń.

• Każdy z zawodników musi mieć poczucie, że zarówno on sam, jak i jego partner zrobił wszystko co w jego mocy, by jak najlepiej przygotować się do rywalizacji. Mowa o „dawaniu z siebie wszystkiego” na treningach i dążeniu do osiągnięcia optymalnego poziomu przygotowania fizycznego, technicznego i mentalnego (takiego, który jesteś obecnie w stanie osiągnąć).

3.Uzupełnianie siebie nawzajem (Complementarity)

• Podejmowanie decyzji: podczas rywalizacji, w siatkówce plażowej, z zawodnikami nie przebywa trener. Stawia to przed wami spore wyzwanie, jakim jest wspólne podejmowanie decyzji. Z tego względu, ważne jest jak najbardziej równomierne rozłożenie pomiędzy was zarówno odpowiedzialności, jak i statusu w dwuosobowej hierarchii. Oczywiście, ważna jest rola lidera,  jednak musicie zadbać o elastyczny i jak najbardziej zbilansowany system podejmowania decyzji. 

• Określenie ról: bardzo ważne jest partnerstwo, w którym każdy z was ma świadomość, co wartościowego wnosi do zespołu. Wady jednego, powinny być schowane pod zaletami drugiego z was. Uzupełnianie się i odgrywanie swojej roli sprzyja powstaniu efektu synergii (2+2=5). 

4.Koorientacja (Co-orientation)

• Mówiąc najprościej, musicie nauczyć się stawiać cele drużyny (na przykład te związane z osiągnięciami) ponad swoimi prywatnymi (bycie najlepszym blokującym turnieju). Takie podejście minimalizuje ryzyko występowania konfliktów i pozwala czerpać satysfakcję z współpracy przy osiąganiu sukcesu.

5.Bliskość (Closeness)

• Nieodłącznie wiąże się z wzajemnym zaufaniem, szacunkiem i świadomością tego, że w dużym stopniu musicie na sobie polegać. Praca nad tym wymaga czasu. Musicie się poznać i wspólnie wypracować odpowiedni poziom zaufania. Bez niego nie da się osiągnąć sukcesu w tej dyscyplinie sportu [Poczwardowski i wsp., 2019].

Do powyższej fachowej wiedzy dołącz proszę jeszcze jedno: „My słuchamy siebie nawzajem”. Tak, gdy byłem bardzo mały, nasze wspólne relacje określił mój dziadek. I wiesz co? To jedno zdanie zmienia wszystko. Zbudujcie relację opartą na wsłuchiwaniu się i rozumieniu potrzeb drugiej osoby. Wówczas wypracowanie w większości sytuacji odpowiedniego kompromisu przyjdzie wam z łatwością.

Pamiętaj, że powyższa lista nie tylko ułatwia współpracę z twoim obecnym partnerem sportowym. Mając na uwadze jej założenia będziesz w stanie zbudować prawidłową sportową relację z każdym innym siatkarzem. To bardzo ważne, ponieważ często bycie zbyt przywiązanym do jednego partnera może utrudnić rozwój kariery, albo pasji, gdy mówimy o poziomie amatorskim. Oczywiście, mam na myśli uzasadnione przypadki podyktowane czynnikami zdrowotnymi, czy dyspozycyjnością. Nie zachęcam absolutnie do zmieniania partnera, gdy tylko napotkacie jakiś problem. Wiesz już, że właśnie przezwyciężanie tych problemów buduje waszą relację i wyznacza drogę do sportowych sukcesów. To proces, który wymaga czasu, poświęcenia, zaangażowania i… stosowania się do ustaleń profesora Poczwardowskiego, o których przed chwilą ci opowiedziałem 🙂 

Jednak to nie wszystko. Musisz zadbać o solidny fundament wzajemnego szacunku. Tylko wówczas wszystko, o czym przeczytałeś będzie miało szansę, by zadziałać.

Jeżeli interesujesz się zagadnieniem budowania relacji w grupie i chciałbyś zgłębić ten temat, zachęcam cię do przeczytania mojej książki „Sukces wychowania. Jak budować dobre relacje w grupie”. Dowiedz się jak zostać pozytywnym liderem grupy i cieszyć się wysokim autorytetem wsród ludzi.

Do zobaczenia na szlaku beach volley’a!

Piśmiennictwo:

• Poczwardowski A., Lamphere B., Allen K., Marican R., Haberl P.: The 5C’s Model of Successful Partnerships in Elite Beach Volleyball Dyads, Journal of Applied Sport Psychology, 2019, DOI: 10.1080/10413200.2019.1573205.

• Rzeszotek Mariusz.: Sukces wychowania. Jak budować dobre relacje w grupie. Difin, Warszawa 2018.